Quinoa

Quinoa wordt als belangrijkste voedselgewas al sinds 6000 jaar in Zuid-Amerika verbouwd. De Inca's gebruikten het reeds als akkerbouwproduct, net als een ander gewas uit de Amarantenfamilie, amarant. Vooral in de Andes boven de 4000 meter, omdat mais op deze hoogte niet meer kan groeien. De plant kan onder koude, voedselarme en droge omstandigheden groeien. Landbouwuniversiteiten en boeren overwegen quinoa als gewas in Nederland en Europa. Quinoa is namelijk goed bestand tegen droogte door de diepe wortels van de plant. Verder kan quinoa goed omgaan met zilt, brak en zelfs zout water, waardoor het gewas goed bestand is wisselende omstandigheden. Door kruising zijn rassen ontstaan die bestand zijn tegen Europese en Noord-Amerikaanse omstandigheden. In Europa wordt quinoa in de eerste helft van april gezaaid. De oogst vindt plaats vanaf half september. Omdat de vruchten ongelijk afrijpen moeten ze nagedroogd worden. Naast de (witte) quinoa met kleine ivoorkleurige zaden is er de zogenaamde zwarte quinoa met wat grotere en donkerder zaden. De zwarte quinoa zou een kruising zijn van quinoa met melganzenvoet, een veel voorkomende soort uit dezelfde plantenfamilie. Ook is er een rode quinoa. De zaden dienen vooral in Zuid-Amerika als voedselbron. Ofschoon de plant niet behoort tot de granen, worden de zaden op een vergelijkbare manier bereid en geconsumeerd, meestal net zoals rijst of couscous. Quinoa wordt in sommige restaurants in gerechten gebruikt, zeker in vegetarische eethuizen. Een andere toepassing is als alternatief voor tarwe, voor mensen met allergie of glutenintolerantie. Ook wordt er alcoholische drank van gemaakt. De as van de stengels wordt vaak samen met de bladeren van de coca vermengd om op te kauwen. Quinoazaden kunnen op dezelfde manier gebruikt worden als rijst. Ook kan quinoa gemalen tot meel verwerkt worden in bak- of papproducten en kan er olie uit geperst worden. Omdat de toepassingsmogelijkheden vergelijkbaar zijn met die van granen, maar quinoa geen gluten bevat, wordt het als basis van glutenvrije producten gebruikt.

Wanneer men quinoa als vervanger van rijst bereidt dient te rekenen op een kooktijd van ongeveer 12 minuten voor witte en 15 minuten voor de zwarte variant quinoa. Wel is dit afhankelijk van de hoeveelheid quinoa die gemaakt wordt, waarbij de tijd tussen de 10 en 20 minuten kan liggen. De quinoa wordt met water (per persoon ongeveer 75 gram quinoa en 2 dl vloeistof) aan de kook gebracht en kookt dan gedurende de aangegeven tijd zachtjes door. Wie pap wil maken kookt de quinoa langer.

Recept: Quinoa met zoete aardappel uit de oven

Voor 3-4 personen

Ingrediënten:

1,5 kopjes quinoa
1,75 kopjes water
2 grote uien
Provencaalse kruiden
Citroenzout
Knoflookvlokken
1 grote zoete aardappel(wit vruchtvlees of oranje vruchtvlees)
1 eetlepel rozemarijn
2 theelepels knoflook gemalen
4 eetlepels olijfolie
1 theelepel fenegriek
Keltisch zeezout naar smaak
Zwarte peper naar smaak

- Verwarm de oven voor op 220 graden.
- Doe in een grote kom de in grove stukken gesneden zoete aardappel, de olijfolie, rozemarijn, de gemalen knoflook, fenegriek en het Keltische zeezout en zwarte peper. Meng dit goed met een lepel of met de hand, zodat alle stukken zoete aardappel 'ingevet' zijn en gekruid zijn.
- Bekleed een bakplaat met bakpapier, leg de stukken zoete aardappel op het bakpapier, zorg ervoor dat de stukken zoete aardappel niet op elkaar liggen. Verdeel over het bakpapier, en bak in ongeveer 20 minuten gaar op 200-220 graden. Controleer na 10-15 minuten de gaarheid. Het kan wat eerder gaar zijn.
- Doe de quinoa samen met het water in een pannetje. Kook de quinoa in ongeveer 10-15 minuten gaar
- Hak de uien in grove stukken.
- Fruit de uien in een koekenpan in wat olijfolie totdat ze glazig zijn, voeg hieraan de gekookte(en eventueel afgegoten) quinoa aan toe. Roer goed om. Voeg de Provencaalse kruiden, citroenzout en Keltisch zeezout, zwarte peper naar smaak toe. Roer goed om en laat nog een minuut of twee bakken.
- Serveer de quinoa en de zoete aardappelen naast elkaar, of door elkaar heen.